Sinh viên KHOA Y khóa 2011

Khi Vito Corleone ôm ngực ngã quỵ trong vườn cà chua,
khán giả hiểu rằng "Bố già" lên cơn đau tim. Nhưng với bác sĩ, căn bệnh
này có tên khoa học và chính xác hơn: "Nhồi máu cơ tim". Vậy thì cái gì
gây ra cơn đau tim? Khi nào sẽ xuất hiện cơn đau tim? Ai có nguy cơ bị
lên cơn đau tim?

Trái tim của chúng ta co bóp không ngơi nghỉ
70-80 lần/phút, tức hơn 100.000 lần mỗi ngày để bơm máu cung cấp cho tất
cả cơ quan trong cơ thể. Bạn có tự hỏi cái gì nuôi dưỡng tim để tim có
thể đảm trách nhiệm vụ đó?

Hệ thống động mạch vành bao quanh tim
đảm trách vai trò “vú nuôi” này. Hệ thống này xuất phát từ gốc động mạch
chủ, gồm 2 nhánh: Động mạch vành trái (lại chia tiếp thành 2 nhánh:
nhánh liên thất trước và nhánh mũ) và động mạch vành phải.

Bình
thường, nếu mạch máu trơn láng thì dòng máu lưu chuyển trơn tru, tim
được nuôi dưỡng tốt. Nhưng nếu mỡ trong máu cao tạo thành những mảng xơ
vữa bám vào thành mạch, gây hẹp lòng mạch vành thì việc cung cấp máu
nuôi cơ tim sẽ bị thiếu, gây ra Bệnh mạch vành – hay còn có một vài tên
gọi khác: Bệnh cơ tim thiếu máu cục bộ, Thiếu máu cơ tim, Thiểu năng
vành hay Suy vành.

Nhưng câu chuyện không chỉ dừng ở đó. Mảng xơ
vữa bám vào thành mạch có thể ngày một dày thêm, làm hẹp thêm lòng mạch.
Và nếu mảng xơ vữa này bị viêm rồi nứt ra, nơi mảng xơ vữa bám vào
thành mạch sẽ bị chảy máu tạo thành cục máu đông gây tắc đột ngột lòng
mạch vành, làm khởi phát cơn đau tim – Nhồi máu cơ tim.

Có nhiều
yếu tố nguy cơ tạo nên những mảng xơ vữa gây ra các cơn đau tim nói
trên, như hút thuốc, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, béo
phì, stress, ít vận động...


Cơn đau tim

Tùy
theo mức độ gây hẹp mà biểu hiện triệu chứng của Bệnh mạch vành sẽ khác
nhau. Nhẹ thì chỉ có cảm giác nặng ngực, nhiều hơn thì ran ngực, nóng
rát ngực sau xương ức, nhiều hơn nữa thì có cơn đau lói ngực, cơn đau
thắt ngực, cảm giác siết chặt, bóp nghẹt... Nguy kịch nhất là cơn đau
tim – nhồi máu cơ tim, đau ngực dữ dội, đau như dao đâm và có những đặc
điểm sau:

- Vị trí: đau sâu phía sau xương ức, ngay
chính giữa ngực hoặc ngực trái nên chúng ta thường thấy người lên cơn
đau tim lấy tay ôm ngực trái rồi khuỵu xuống.

- Hướng
lan: Đau ngực có thể không lan nhưng điển hình là đau ngực trái lan ra
cánh tay trái đển ngón tay út và lan lên hàm.

- Hoàn
cảnh khởi phát cơn đau: cơn đau ngực thường xuất hiện sau một cuộc gắng
sức thể lực như đi bộ đường dài, đi cầu thang bộ, khiêng đồ nặng, chơi
thể thao, sau ăn no, sau giao hợp,…

- Thời lượng: cơn
đau ngực nhẹ có thể chỉ xảy ra trong vài giây vài phút, nặng hơn có thể
kéo dài nhiều phút, vài chục phút và cơn đau tim có thể kéo dài trên 30
phút, thậm chỉ hàng giờ, lặp đi lặp lại liên tục.


Cứu lấy trái tim

Khi
đã xác định bạn mắc bệnh mạch vành, bác sĩ sẽ có những cách can thiệp
từ nội khoa đến ngoại khoa để bạn thoát khỏi căn bệnh này.

Về nội
khoa, bác sĩ thường cho dùng các loại thuốc nitrate giãn mạch vành,
thuốc chống kết tập tiểu cầu, thuốc tiêu sợi huyết, thuốc ức chế men
chuyển, điện giải…

Về ngoại khoa, bác sĩ làm phẫu thuật bắc cầu nối động mạch vành.

Trung
gian giữa nội khoa và ngoại khoa là can thiệp mạch vành, tái thông chỗ
hẹp tắc bằng bóng nong và giá đỡ Stent. Stent bản chất là một lưới hợp
kim sẽ được đặt vào trong lòng mạch vành giúp tái thông chỗ hẹp tắc.

Ngày
nay, với nhiều tiến bộ trong lĩnh vực tim mạch can thiệp, đã có rất
nhiều stent được tẩm thuốc chống tái hẹp và sau khi đặt vào lòng mạch,
thuốc được tẩm trên stent sẽ phóng thích dần, tác dụng lên nội mạc mạch
máu tại vị trí đặt stent và hạn chế hiện tượng tái hẹp khá hiệu quả.


Tầm soát và ngăn chặn

Không
ít người “đùng một cái” lên cơn đau tim và “té ngửa” ra rằng mình có
bệnh từ xưa đến nay mà không biết. Nhìn cảnh đó, nhiều người lại đâm lo
lắng, không hiểu mình có mắc bệnh tim không, ở giai đoạn nào, cần điều
trị chưa...

May thay, với căn bệnh này, bạn có rất nhiều phương
pháp tầm soát và xét nghiệm để xác định tình trạng trái tim của bạn.
Trước hết là đo điện tâm đồ và xét nghiệm mỡ máu (Bộ mỡ: Cholesterol
total, Triglyceride, HDL-C, LDL-C). Đây là 2 phương pháp đơn giản nhất
mà hầu hết các cuộc kiểm tra sức khoẻ định kỳ đều dùng.

Nếu bác
sĩ phát hiện bạn “có vấn đề”, họ có thể yêu cầu bạn thử nghiệm điện tâm
đồ gắng sức, siêu âm tim, siêu âm tim gắng sức. Nếu những phương pháp
trên cho kết quả dương tính, bác sĩ sẽ tiếp tục chỉ định bạn chụp động
mạch vành qua da. Và gần đây, CT đa lát cắt mạch vành được xem là một
nghiệm pháp không xâm lấn giúp khảo sát tình trạng vôi hóa động mạch
vành và đánh giá sơ bộ có hẹp động mạch vành hay không. Tuy nhiên xác
định mức độ hẹp động mạch vành chỉ là tương đối.

Nếu có nguy cơ
mắc bệnh mạch vành hoặc đã được chẩn đoán bệnh mạch vành, bạn cần phải
thay đổi lối sống: Ngưng hút thuốc, giảm cân nếu béo phì, chế độ ăn lành
mạnh giảm chất béo, tập thể dục đều đặn, giảm bớt những gánh nặng công
việc, giảm bớt những căng thẳng trong cuộc sống, điều trị đái tháo
đường, tăng huyết áp nếu có.

Nhưng hay hơn tất cả vẫn là chúng ta
nên bắt đầu ngay từ khi chưa xảy ra bệnh mạch vành với một cuộc sống
điều độ, tập thể dục, không hút thuốc, chế độ ăn kiêng chất béo, giảm
muối, giảm ngọt, giảm tinh bột, nhiều rau xanh, trái cây… để có một trái
tim khỏe mạnh.



*** Xử lý khi lên cơn đau tim

Nếu là một cơn đau ngực nhẹ: nằm nghỉ ngơi, tránh gắng sức, dung thuốc giãn vành theo hướng dẫn của bác sĩ tim mạnh.

Nếu
là một cơn đau tim của nhồi máu cơ tim cấp: Nằm nghỉ tuyệt đối, ngậm
Nitro glycerin dưới lưỡi và gọi xe cấp cứu đến bệnh viện càng sớm càng
tốt để được cấp cứu kịp thời, không nên trì hoãn dù bất kỳ nguyên nhân
gì.

6 tiếng đồng hồ kể từ lúc khởi phát cơn đau tim được gọi là
THỜI GIAN VÀNG để can thiệp tái thông chỗ hẹp tắc động mạch vành, cứu
sống được vùng cơ tim đang nguy kịch.

Các bạn có thể đặt câu hỏi và có Bác sĩ tư vấn trực tiếp tại trang web http://tuvan.yersinclinic.com






Nếu các bạn nào có nhu cầu khám và kiểm tra sức khỏe tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Yersin thì các bạn hãy đăng ký nhận phiếu ưu đãi ở đây.
Khi có phiếu ưu đãi các bạn sẽ được giảm 20% chi phí, được ưu tiên
khám và được hưởng nhiều lợi ích khác tại phòng khám tiêu chuẩn Quốc tế
ngay tại Việt Nam.